Παναγία η Ελεούσα
Σπουδαίο μεσαιωνικό οικοδόμημα και στολίδι του χωριού αποτελεί η εκκλησία της Παναγίας της Ελεούσας ή Χρυσελεούσας, όπως κοσμητικά ονομάζεται. Οποιαδήποτε εικόνα είναι ζωγραφισμένη με την ίδια τεχνοτροπία που είναι ζωγραφισμένη η εικόνα της Παναγίας του Κύκκου ονομάζεται Ελεούσα. Πολλοί άλλοι ναοί της επαρχίας Πάφου φέρουν αυτό το όνομα, όπως της Ακουρδάλιας, Γιόλου, Έμπας, Ίνιας, Θελέτρας, Κοίλης, Κρήτου, Λάσας, Λυσού, Σίμου, Πολεμίου κ.ά.
Ιστορία-Αρχιτεκτονική:
Ο ναός κτίστηκε στα τέλη του 12ου ή αρχές του 13ου αιώνα, την ίδια εποχή που κτίστηκαν οι εκκλησίες της Παναγίας στην Έμπα και του Αγίου Θεοδοσίου στην Αχέλεια. Η εκκλησία της Χλώρακας, έχει τη μορφή ισοσκελούς σταυρού με τρούλο στη διασταύρωση των κεραιών και είναι ίδια με την Παναγία των Κουκλιών και τον Άγιο Θεοδόσιο της Αχέλειας. Είναι φραγκοβυζαντινού ρυθμού, μονόθολη τρουλωτή. Στη δυτική είσοδο του ναού διακρίνονται τα οικόσημα των Φράγκων κατακτητών σε σχηματισμό Τ. Ο Gwynneth der Parthog, στο βιβλίο του Byzantine and Medieval Cyprus, αναφέρει ότι υπήρχε παλιά ένα λατινικό κτίριο που ήταν ενωμένο με το βόρειο τοίχο της δυτικής πλευράς. Επίσης, αναφέρει ότι διακρίνονται δύο μυτερές καμάρες από το εσωτερικό του ναού, που μαρτυρούν πιθανότατα την ύπαρξη ενός φράγκικου ξωκλησιού.
Τοιχογραφίες:
Ο ναός είναι τοιχογραφημένος. Οι τοιχογραφίες χαρακτηρίζονται από τη σχηματοποίηση, τη μονοχρωμία και την πλήρη αδιαφορία στην απόδοση των όγκων. Οι πιο παλιές τοιχογραφίες ανήκουν στο 13ο αιώνα και βρίσκονται στο νότιο τοίχο του δυτικού σκέλους του ναού. Εκεί σώζονται σήμερα δύο στηθαίες μορφές αγίων, εκ των οποίων η μία είναι η Αγία Κυριακή, ενώ η άλλη έχει φθαρεί. Μια άλλη παλιά τοιχογραφία βρίσκεται στο βόρειο τοίχο και απεικονίζει τον Άγιο Γεώργιο που σκοτώνει το δράκοντα.
Νεότερα στρώματα τοιχογραφιών έχουν καλύψει τις παλιές τοιχογραφίες. Στο ιερό του ναού υπάρχουν οι εξής τοιχογραφίες: η σκηνή του Ευαγγελισμού, της Γεννήσεως, της Σταυρώσεως, του Επιτάφιου Θρήνου, της Θυσίας του Αβραάμ, της Βαπτίσεως του Θεανθρώπου, του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και της Παναγίας που επιγράφεται ως Πλατυτέρα. Στο εσωτερικό του τρούλου υπάρχει μια επιβλητική τοιχογραφία του Παντοκράτορος και στη βάση του η ακόλουθη κυκλική επιγραφή:
ΣΤΕΡΕΩΣΟΝ ΚΥΡΙΕ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΗΝ ΕΚΤΙΣΩ ΤΩ ΤΙΜΙΩ ΣΟΥ ΑΙΜΑΤΙ ΟΥΡΑΝΟΣ ΠΟΛΥΦΩΤΟΣ ΑΝΕΔΕΙΧΘΗ ΑΠΑΝΤΑ ΦΩΤΑΓΩΓΟΥΣΑ ΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ ΕΝ Ω ΕΣΤΩΤΕΣ ΚΡΑΥΓΑΖΟΜΕΝ ΤΟΥΤΟΝ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝ.
Κάτω από τον τρούλο υπάρχουν τα Χερουβείμ, οι δώδεκα Απόστολοι, οι τέσσερις Ευαγγελιστές και ο Ιωάννης ο Θεολόγος. Άλλες τοιχογραφίες που υπάρχουν στο ναό είναι: ο Αρχάγγελος Μιχαήλ καβάλα σε άλογο, ο Ιησούς ως ο Δίκαιος Κριτής, η Δευτέρα Παρουσία και ο Άγιος Μηνάς, καβάλα επίσης σε άλογο, πάνω στο οποίο είναι χαραγμένη η ημερομηνία 1898.
Το τέμπλο:
Το σημερινό ξύλινο τέμπλο του ναού είναι λαϊκότροπα ζωγραφισμένο, με ζωηρά χρώματα. Υπάρχουν τρεις φορητές εικόνες. Παλαιότερα υπήρχε η εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας και του Ιωάννη του Θεολόγου, που κατόπιν μεταφέρθηκαν στη νέα εκκλησία. Οι εικόνες αυτές είναι του 18ου αιώνα. Στη θέση της Παναγίας της Οδηγήτριας τοποθετήθηκε άλλη εικόνα της Παναγίας, που επιγράφεται ως Ελεούσα, και η οποία αγιογραφήθηκε το 1957. Πάνω από τις φορητές εικόνες υπάρχει η στενότερη ζώνη των μικρογραφιών σε δύο σειρές. Στην πρώτη σειρά υπάρχουν δεκατρείς εικόνες και στην άλλη δώδεκα.
Στο βημόθυρο του ναού εικονίζεται η Θεοτόκος από τη σκηνή του Ευαγγελισμού και χαμηλότερα στηθαίοι, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Μέγας Βασίλειος, ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Άγιος Νικόλαος. Τα φύλλα του βημοθύρου πλαισιώνουν δύο φολιδωτοί δράκοι.
Γυναικωνίτης:
Η εκκλησία της Παναγίας της Ελεούσας λειτουργούσε μέχρι το 1928, οπότε λειτούργησε η εκκλησία της Παναγίας της Χρυσοαιματούσας. Οι παλιοί θυμούνται έναν ξεχωριστό χώρο εκκλησιασμού για τις γυναίκες, διαχωρισμένο με ξύλο αρχικά, και αργότερα με τοίχο. Έτσι, αποφεύγετο η διασταύρωση ανδρικών και γυναικείων βλεμμάτων στον ιερό χώρο του ναού. Στο γυναικωνίτη υπήρχε μια μεγάλη τοιχογραφία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Πολλές φορές κατά το παρελθόν, χώροι της εκκλησίας διαμορφώνονταν ειδικά και λειτουργούσαν ως σχολικές αίθουσες.
Ένα παλιό έθιμο:
Άξιο αναφοράς είναι το πιο κάτω πασχαλινό έθιμο που υπήρχε στη Χλώρακα, αλλά και σε άλλα χωριά, μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Όλοι οι ενήλικες άνδρες πήγαιναν το Μεγάλο Σάββατο ντυμένοι με άσπρη βράκα στην εκκλησία και μόλις άλλαζε η μέρα και έψαλλε ο ιερέας το «Χριστός Ανέστη», έπαιρναν τις καραμπίνες τους και έριχναν μπαλοθιές πάνω στον τρούλο της εκκλησίας.
Ένα πρόσφατο θαύμα:
Πολλοί κάτοικοι της Χλώρακας είδαν θαύματα που έκανε η Παναγία. Ένα βράδυ του 1999, μια γυναίκα, η οποία μετά από πολλά χρόνια γάμου δεν μπορούσε να τεκνοποιήσει, πήγε μαζί με μια φίλη της, για να προσευχηθούν στην Παναγία. Οι δυο γυναίκες προσευχήθηκαν με βαθιά πίστη και ευλάβεια. Μετά από λίγες μέρες η γυναίκα επισκέφτηκε το γιατρό της, ο οποίος, έκπληκτος, της ανήγγειλε πως ήταν έγκυος και ότι μάλιστα θα αποκτούσε δίδυμα, όπως κι έγινε.
Ο ναός της Παναγίας της Ελεούσας δέχεται καθημερινά αρκετούς επισκέπτες, κυρίως τουρίστες, που θέλουν να θαυμάσουν τη βυζαντινή αρχιτεκτονική. Ο ναός βρίσκεται υπό την επίβλεψη του Αρχαιολογικού Μουσείου Πάφου. Λειτουργείται μερικές φορές το χρόνο, αλλά πάντοτε στις 21 Νοεμβρίου, μέρα των Εισοδίων της Θεοτόκου.